Wat wij doen
Werknemers van het waterschap werken hard aan verschillende thema's. Zo vinden we het enorm belangrijk dat we veilig kunnen leven met water, dat er schoon en gezond water aanwezig is, we het afvalwater goed zuiveren maar ook dat er voldoende water is in elk seizoen.
Welke werkzaamheden we in 2024 hebben uitgevoerd vind je per thema terug. Maar het is lang niet alles. De samenwerkingsprojecten en grote gebiedsprojecten staan hier niet bij. Daar vertellen we meer over onder de pijler "Hoe wij samenwerken".
Maar naast alle werkzaamheden genoemd in de thema's hieronder doen we nog veel meer. Daarom een kleine en onvolledige opsomming:
- Op Wereldwaterdag nemen we basisschool kinderen mee in De reis van de Regen.
- Werken we aan een dubbele dijk rondom Bierum
- Renoveerden we het gemaal De Drie Delfzijlen
- Werkten we volop aan de renovatie van Zoutkamp
- Voerden we een driejaarlijkse kade- en keringsinspectie uit
- Werd er groot onderhoud verricht aan de Cleveringsluizen bij Lauwersoog
- Liepen we samen met Biblionet Groningen met basisschoolkinderen over het verhalenbelevingspad
- Ontvingen we meer dan 60 visexperts voor een excursie over vismigratie
- Ontvingen we een prijs voor de restauratie van het sluizencomplex bij Aduarderzijlen
- Organiseerden we een Open Dag in Lauwersoog in het kader van de World Fish Migration Day
- Vroegen we onze inwoners om hun mening over onze dienstverlening
- Werkten we aan Kunstmatige riffen in de waddenzee
- Fietsten veel collega's mee aan de zogenoemde Climate Classic om aandacht te vragen voor klimaatverandering
- Roeiden we samen met de vele jongeren van GIAS over de diepenring in Groningen
- Zijn we zelf energie gaan opwekken op zuiveringen door de inzet van zonnepanelen
- Werkten we veel internationaal samen
- Vernieuwden we de Eelderwolderpolderstuw
- Vertelden we op het evenement Let's Gro over de Waarde van Water
- Ontvingen we veel delegaties uit het buitenland om van elkaar te leren over ons werk aan water
- Startte de renovatie van Gemaal de Waterwolf
- Maakten we ons zorgen over een nieuwe gedragscode voor ons beheer en onderhoud en maakten goede afspraken
- Simuleerden we het gebeuk van golven op een zeedijk na om zo tot antwoorden te komen over het gebruik van de juiste toplaag bij dijken
Veilig leven met water
We leven in één van de gevaarlijkste gebieden ter wereld, omdat ons land onder zeeniveau ligt. Om ons tegen het water te beschermen, hebben we dijken en kades gemaakt. Soms valt er veel regen in korte tijd. Wat teveel is bergen we op in gebieden die daarvoor zijn ingericht. Zo houden we droge voeten. We moeten veilig leren leven met soms teveel en soms te weinig water.
Om veilig te leven met water doen wij veel werkzaamheden. Zo ook in 2024:
Versterken Lauwersmeerdijk
Tussen Lauwersoog en de Westpolder ligt de Groningse Lauwersmeerdijk. Die dijk zijn we aan het versterken. Zo beschermen we ons in de toekomst tegen overstromingen vanuit zee. Na een periode van voorbereiding en samen plannen maken zijn we in 2023 gestart met de werkzaamheden. De dijkversterking duurt tot 2027.
In 2024 hebben we grote stappen gezet. We hebben 4500 meter van de landelijke dijk versterkt en de havendijk voorzien van nieuwe damwanden. Daarnaast hebben we een gloednieuw fietspad van 450 meter en een wandelboulevard van 250 meter aangelegd. We gebruikten dit jaar zo’n 45.000 m³ zand, 34.000 m³ klei en ruim 21.000 ton breuksteen voor de dijkversterking en we hebben meer dan 100.000 m² gras ingezaaid. Onze elektrische werkvoertuigen draaiden samen zo’n 10.000 uur en verbruikten ongeveer 300.000 kWh aan groene energie. Verder was het druk bij het dijkinformatiecentrum: daar verwelkomden we dit jaar bijna 2000 bezoekers, waarvan 500 tijdens de Dag van de Bouw. Kortom, een geslaagd jaar!
Wil je meer weten over de dijkversterking? Er is een speciale website met alle informatie over de dijkversterking.
Storm en hoogwater
In 2024 kregen we meerdere malen te maken met hoogwater en storm. Tussen oktober en april spreken we van het zogenoemde stormseizoen. Dan staan we klaar om de dijken en kades te bewaken.
Tussen de stad en de haven van Delfzijl ligt een dijk van 750 meter. Die beschermt de stad tegen zeewater. In de dijk zitten vier doorgangen. Zo kunnen we van de stad naar de haven gaan en andersom. In deze doorgangen zitten grote deuren: twee elektrische roldeuren, één draaideur en één schuifdeur. Deze deuren (we noemen ze ook wel 'coupures’) sluiten we bij een waterstand van meer dan 3 meter boven het Normaal Amsterdams Peil.
Elk jaar oefenen we de coupuressluiting. En eind december sloten we de dijkdoorgangen in Delfzijl vanwege hoogwater.
Tijdens de oefening maakten we onderstaande video
Muskusrattenbeheer
In 2034 geen muskusratten meer in ons gebied. Dat is onze doelstellingen en daar werken collega's hard aan. We bestrijden de muskusratten omdat ze schade brengen aan waterkeringen en oevers, door holen en gangen in dijken te graven. Ook maken ze nestkommen met uitgebreide ondergrondse gangenstelsels. Ze kunnen verzakkingen in dijken en kades veroorzaken en dat willen we voorkomen.
De muskus- en beverratten vormen ook een bedreiging voor de biodiversiteit. De dieren staan daarom allebei op de Europese lijst van invasieve soorten. Ze eten planten als riet en lisdodde weg, en verdringen daardoor inheemse diersoorten zoals de zwarte stern, de roerdomp en de kleine karekiet. Deze vogels leven in het riet, waar ook de muskus- en beverratten hun leefomgeving hebben.
Een overzicht van de gevangen muskus- en beverratten in het Noorden is hieronder te vinden:
We vingen in 2024 3 beverratten.
We hebben de Muskusratten en beverratten onder controle in ons gebied. Dit verklaart ook waarom de vangstaantallen lager zijn in vergelijking tot de overige waterschappen.
Waterbergen
Als er veel regen valt, stijgt het peil in watergangen en raakt de bodem verzadigd. Dat kan voor overlast zorgen. Soms ontstaan onveilige situaties. Het waterschap werkt in natte periodes aan een beheersbare situatie om overlast te verminderen en onveilige situaties te voorkomen. Hoe we dat doen, zie je in deze animatie.
Zoals te zien in bovenstaande animatie zijn we ons aan het voorbereiden op extreme situaties met heel erg veel water. Wanneer we het water niet voldoende kunnen afvoeren en de waterveiligheid in het geding komt zetten we zogenoemde waterbergingen in. Een parkeerplaats waar we tijdelijk het teveel aan water kunnen opslaan. In 2024 werkten we aan het voorbereiden en het realiseren van nieuwe waterbergingen in ons gebied. Dit doen we in De Onlanden en in het Zuidelijk Westerkwartier.
Meer lees je over De Onlanden en wat we hebben gedaan op de pagina over De Onlanden.
Voor het Dwarsdiep geldt dat ook meer informatie hebben. Die informatie vind je op de website voor gebiedsontwikkeling van het Zuidelijk Westerkwartier.
Gezuiverd water
We gebruiken allemaal water. Het waterschap maakt dit water weer schoon. Per jaar gaat het om 55 miljard liter water. Waterschap Noorderzijlvest heeft dertien zuiveringsinstallaties. We hebben 401 kilometer leidingen en 110 pompen om het water van woningen en bedrijven naar de zuiveringsinstallaties te transporteren. In de zuiveringsinstallaties zuiveren we dat water op een natuurlijke manier. Als het water schoon is, lozen we het weer op oppervlaktewater. Bijvoorbeeld in het Eemskanaal of het van Starkenborghkanaal.
Modernisatie rwzi Garmerwolde
Beter gezuiverd water is een flinke stap dichterbij op onze rioolwaterzuiveringsinstallatie (rwzi) in Garmerwolde. De eerste van drie zuiveringsstraten is de afgelopen maanden gemoderniseerd en vernieuwd.
In november 2024 werd de ‘straat’ officieel in gebruik genomen. Er zijn nu al positieve berichten over de werking van de vernieuwde straat. Het verwijderen van stikstof uit het gebruikte water van huishoudens en bedrijven gaat beter. Daarnaast neemt het gebruik van chemicaliën in het zuiveringsproces behoorlijk af.
We zijn trots op deze eerste resultaten. We richten ons nu op de aanpak van de andere twee zuiveringsstraten in de komende jaren.
De afgelopen maanden hebben we op de rioolwaterzuiveringsinstallatie (rwzi) Garmerwolde samen met partners hard gewerkt aan renovatie, vernieuwing en optimalisatie van één van de drie zuiveringsstraten!
Met als doel: het zuiveren van het rioolwater op een gebruiksvriendelijkere en duurzamere wijze. We verlagen de stikstofuitstoot en voegen minder chemicaliën toe tijdens het zuiveringsproces.
Wat hebben we gedaan?
✔ I. Tussenbezinktank
De tussenbezinktank is gereinigd en gecontroleerd. Met een verhoogde leuning vergroten we de veiligheid van werknemers.
✔ II. Beluchtingstank
In de vernieuwde beluchtingstank volgt het water zigzaggend een langere route. Ook zijn meer beluchtingsplaten geplaatst. Op deze manier krijgen bacteriën meer tijd om stikstof uit het water te verwijderen. De mechanische en elektrische onderdelen in dit systeem zijn gerenoveerd en deels vernieuwd.
✔ III. Nabezinktanks
In twee nabezinktanks (van 4000 m3 groot) zijn de omloopgoten, de inlooptrommels en de kegels vervangen. In de nabezinktanks wordt het gezuiverde water van het slib gescheiden. Het gezuiverde water wordt hierna geloosd op het oppervlaktewater. Ook wordt het slib verder behandeld, waaronder vergist en samengeperst tot slibkoek.
Nieuwbouw Gaarkeuken
Op woensdag 17 juli 2024 vierde het waterschap de officiële start van de bouw en renovatie van de rioolwaterzuiveringsinstallatie (rwzi) bij Gaarkeuken. Waterschap Noorderzijlvest bouwt een nieuwe rioolwaterzuiveringsinstallatie in Gaarkeuken. Deze vervangt straks de oude installaties in Marum, Gaarkeuken en Zuidhorn. Zuiverder water, beter voor het milieu én minder geur en geluid in de omgeving. Alle informatie over het project is te vinden op onze site speciaal gemaakt voor het project RWZI Westerkwartier
De oude rioolwaterzuiveringen in Marum, Zuidhorn en Gaarkeuken zijn verouderd. Daarom wordt er één nieuwe zuivering gemaakt in Gaarkeuken. Gaarkeuken wordt de centrale zuiveringsinstallatie die de functies van de andere locaties overneemt. De locaties in Marum en Zuidhorn sluiten op termijn.
Nieuwe slibkoekoverslag
Vrijdag 24 mei startte de bouw van een vernieuwde slibkoekoverslag op de rioolzuiveringsinstallatie (rwzi) in Garmerwolde. De bouw van een nieuwe slibkoekoverslag komt voort uit de wens tot vernieuwing. Enerzijds streeft het waterschap naar innovatie, energiebesparing en efficiëntere aan- en afvoer van slib naar partners die de eindverwerking van het slib verzorgen. Anderzijds leveren deze vernieuwingen minder verkeersbewegingen op wat positief is voor alle omwonende van de rwzi Garmerwolde.
De nieuwe slibkoekoverslag zorgt voor een reductie van energieverbruik van ongeveer 30 procent ten opzichte van de huidige installatie. Daarnaast wordt de belading van slib in vrachtwagens verder geoptimaliseerd. De vrachtwagens staan op een weegbrug en kunnen daarom zeer nauwkeurig worden geladen. Hierdoor komen er minder auto’s te rijden, wat beter is voor alle omwonenden. Omdat er tijdens de bouw vooral de hoogte in wordt gegaan wordt er op het terrein van de rwzi in Garmerwolde veel ruimte bespaard. De nieuwe overslag is een zogenoemd gesloten transportsysteem. Dit betekent dat medewerkers minder in aanraking komen met de slibkoek. Dit zorgt dat de nieuwe werkomgeving voor het personeel veiliger is.
Begin 2025 is de nieuwe slibkoekoverslag in gebruik genomen. Meer informatie lees je hier.
Voldoende water in elk seizoen
We begonnen dit jaar met veel neerslag en een piek in de waterstanden in ons gebied. De gemalen en stuwen draaiden op volle toeren om al het water af te voeren via het Lauwersmeer naar de Waddenzee. De hoge waterstanden leidden begin januari tot enige en lokale overlast. Hierbij moet je denken aan het plaatsen van zandzakken bij een camping aan het Leekstermeer.
Vanwege de overlast werden ook overloopgebieden zoals de Lettelberterpetten ingezet en het Lettelberterbergboezem. Deze gebieden kunnen tijdelijk het teveel aan wateropvangen.
De situatie was beheersbaar en niet extreem. Het inzetten van de waterbergingen was daarom niet nodig.
Op 5 januari zakte het waterpeil als snel en konden we het water goed blijven afvoeren.
In mei was het door noodweer nodig om de gemalen weer volop te laten draaien. In het noordwesten van ons werkgebied was er sprake van zeer hevige regenval waardoor er binnen een uur meer dan 90mm water viel. Gelukkig konden we het teveel aan water snel wegpompen door de inzet van ons gemaal De Waterwolf.
Ook in juni was er sprake van verhoogde waterstanden door veel neerslag. Het afvoeren van teveel water kost tijd. En de gemalen De Waterwolf en HD Louwes draaiden op volle capaciteit net als alle poldergemalen.
Het gemaal de Drie Delfzijlen werd op het moment van de hevige neerslag gerenoveerd en geëlektrificeerd. Hierdoor is het noodplan in werking getreden. Er zijn twee pompen bij Bronssluis/Slimsluis te Garmerwolde geplaatst om het teveel aan water te verpompen van het Damsterdiep naar het Eemskanaal.
Aan het einde van het jaar in december spraken we weer van verhoogde waterstanden. Maar door het op volle kracht inzetten van de gemalen bleef alles onder controle.
Watervasthouden in de Kop van Drenthe
In de Kop van Drenthe werken we aan een toekomstbestendig watersysteem dat problemen als droogte en wateroverlast zoveel mogelijk voorkomt. Onze doelen zijn:
Het watersysteem natuurlijker maken.
Het gebied beter water laten vasthouden in natte en droge tijden.
Biodiversiteit versterken door te zorgen voor gunstige omstandigheden voor meer planten- en diersoorten.
Verbinden en versterken van groene (natuur) en blauwe (water) zones.
Het gebied bestand maken tegen extreme weersomstandigheden.
De landbouw toekomstbestendig maken.
In 2023 en 2024 zijn vier onderzoeken uitgevoerd. Deze beschrijven de huidige situatie in de Kop van Drenthe voor het watersysteem (de ISA), de natuur (de LESA), de landbouw, en het landschap (AAC – archeologie, aardkundige waarden en cultuurhistorie). Hieronder vatten we ze samen.
In 2025 blijven we werken aan dit mooie samenwerkingsproject. Meer lees je op de pagina van de Kop van Drenthe.
Gemalen, stuwen en sluizen
Wist je dat we in ons gebied veel gebruik maken van zowel gemalen, stuwen en sluizen om het watersysteem te beheren. Hieronder een overzicht van het aantal gemalen, stuwen, sluizen en meer:
