Terugblik en vooruitblik Elze Reitsema

“We moeten niet naar elkaar gaan wijzen en ons eigen straatje schoonvegen. We moeten dat samen doen en er samen aan werken.” 

Dat vertelt Elze Reitsema over de verbinding van inwoners en het waterschap. Hij gelooft dat wanneer inwoners een perspectief geboden wordt, zij de komende jaren samen met het waterschap mooie resultaten zullen behalen bij verschillende projecten.

Elze Reitsema werd in september 2024 benoemd als lid van het dagelijks bestuur van Waterschap Noorderzijlvest. Sinds 2016 is hij betrokken bij de fractie Water Natuurlijk Noorderzijlvest, eerst als lid van het algemeen bestuur en later als fractievoorzitter. Vandaag kijkt hij terug op zijn eerste paar maanden als dagelijks bestuurslid en blikt vooruit op de plannen in 2025.

Terugblik 2024: ik krijg veel energie van hoe iedereen met veel kennis en passie werkt

Reitsema omschrijft 2024 als een mooi jaar. “Ik ben nu inmiddels bijna een halfjaar bezig als dagelijks bestuurder. Dat is een hele andere rol dan algemeen bestuurslid en zorgt voor een hele andere kijk op wat er gebeurt.” Hij geniet ervan dat hij inhoudelijk veel meer betrokken is en in korte tijd al veel heeft meegemaakt. “Ik krijg vooral heel veel energie van iedereen die hier werkt met al hun passie en kennis. Dat is gewoon een enorm voorrecht om te mogen doen.”

Met dat werk heeft het waterschap volgens hem veel bereikt in het afgelopen jaar op het gebied van schoon en gezond water. “We hebben een integrale programmering gemaakt. Die laten we in februari aan het algemeen bestuur zien.” Het programma bestaat uit een maatregelen voor de kaderrichtlijn water. Het doel van deze richtlijn is om in 2027 schoon water zonder afvalstoffen en een goede waterkwaliteit te hebben. 

Paterswoldsemeer: langjarig project voor schoon en gezond water mét de omgeving 

Maar het waterschap doet meer dan alleen deze maatregelen volgen. Zo heeft zij een subsidie binnengehaald van de provincie Drenthe, om daar de waterkwaliteit verder te verbeteren. “Maar het meest trots ben ik op het afronden van het Paterswoldsemeer”, vertelt Reitsema. Hier is een langjarig project afgerond. “Het Paterswoldsemeer is een enorm belangrijk project voor de Stad en daaromheen, maar ook voor ons als waterschap. We hebben daar heel veel geleerd over samenwerken met de omgeving. Daar mogen we erg trots op zijn.”

Wat heeft het waterschap dan precies gedaan bij het Paterswoldsemeer? “We hebben een heleboel maatregelen in overleg met de omgeving genomen. Het is dus eigenlijk een compliment aan de omgeving dat we dit zo goed met elkaar hebben kunnen doen.” Een van deze maatregelen is het inlaten van ander water in het meer. “Dat is nu water vanuit het Drentse Aa-gebied en niet meer vanuit het Noord-Willemskanaal. Dit water bevat minder voedingsstoffen.” Dit is goed, want een overschot aan hiervan kan leiden tot een zuurstoftekort in het water en algengroei, die giftige stoffen kunnen produceren. 

“Verder hebben we een ijzerzandbassin aangelegd”, vervolgt Reitsema. “Hierdoor kunnen we water dat via de sluis binnenkomt extra zuiveren.” Daarnaast zijn er natuurvriendelijke oevers aangelegd: “Visschuilplaatsen, vissenbossen onder stijgers. Goede mogelijkheden voor vismigratie langs de stuw opwaarts. Kortom, er zijn veel mooie dingen gebeurd.”

Discussie nodig: Dragen de dingen die wij doen echt bij aan wat wij zeggen dat het doet?

Het waterschap heeft volgens Reitsema in 2024 ook veel geleerd. “We hebben veel discussie gehad over de nieuwe gedragscode. Dat gaat over hoe wij ons onderhoud moeten doen.” Het waterschap is hier in allerlei gesprekken met het ministerie lang mee bezig geweest. Volgens Reitsema is dat uniek voor een waterschap. Die wil bepaald onderhoud namelijk op een hele zorgvuldige manier uitvoeren, ten behoeve van de flora en fauna. Maar het is lastig om dat juridisch vast te leggen, en daar is veel over gediscussieerd, vertelt hij. “We hebben geleerd dat we meer kunnen doen als het gaat om meten en monitoren. Dragen de dingen die wij doen echt bij aan wat wij zeggen dat ze doen?

In 2025 gaat hij daar stappen in zetten. Het waterschap wordt namelijk lid van het deltaprogramma biodiversiteitsherstel. “De kennis die in dat netwerk zit, gaat ons helpen om beter te meten en monitoren. Je zult straks zien dat we echt succes kunnen gaan vieren.”

Vooruitkijken: voor schoon en gezond water kijken we vooral naar de toekomst

2025 is voor Reitsema verder een jaar van vooruitkijken. Hij gaat het maatregelenpakket voorstellen voor het laatste periode van de kaderrichtlijn water, maar werk stopt niet bij de deadline van 2027. “Ons werk gaat dwars door allerlei jaartallen heen, dus we moeten ook verder kijken”, legt hij uit. We weten dat het in ophoudt in 2027 want voor klimaatverandering en de druk van invasieve exoten in ons systeem, zullen we alleen maar meer moeten doen om te zorgen voor een goede waterkwaliteit in ons gebied.” 

Ook op het gebied van zuiveren wil hij verder kijken dan 2027. “We gaan over schoon water, maar we maken ook water schoon.” Hij wil 2025 gebruiken als een onderzoeksinventarisatiejaar. “We gaan al in deze bestuursperiode een voorstel naar het algemeen bestuur brengen over hoe wij aankijken tegen onze zuiveringen in de toekomst. En dan met name de kwaliteit van het water dat daaruit komt.” Ook hierin werkt hij mee aan een gezondere leefomgeving.

Uitspreken: met de omgeving in gesprek om samen te werken aan schoon en gezond water

Daarnaast wil hij dat het waterschap zich meer uitspreekt over wat zij van schoon en gezond water vindt. “Juist ook om met de omgeving het gesprek aan te gaan. Wij zijn juist een partij die iets vindt van dat schone water, we hebben namelijk een hele integrale blik op alles water speelt.” Hij vindt dat het waterschap veel dingen aan elkaar kan verbinden, maar dat in landelijk beleid, de regie op waterkwaliteit niet altijd leidend is. Juist daar wil hij dat het waterschap zich meer uitspreekt. “Daar gaan we mooie stappen in zetten dit jaar’.”

Daar komen wel enkele uitdagingen bij kijken. Reitsema legt uit dat je goed moet nagaan wat je hebt en hoe je daarmee om moet gaan. “Je wil als waterschap werken aan de waterkwaliteit, maar je hebt ook te maken met allerlei wetten en regels.” Veel eisen voor lozing van zuiveringen zijn niet altijd in lijn met de richtlijn, waardoor samenwerking nodig is. Het waterschap moet dus ook van buitenaf verbinding zoeken. “Water is iets dat verbindt, maar uiteindelijk moet het wel steeds meer samenkomen en doorwerken in onze waterkwaliteit.”

Betrokkenheid van inwoners: als inwoner kan je veel doen voor gezond en schoon water. 

Ook inwoners spelen een rol in het bereiken van schoon en gezond water, legt hij uit. “We kunnen de mensen die in ons gebied wonen, werken en recreëren veel beter meenemen in wat zij zelf kunnen doen voor schoon en gezond water. Ik denk dat we dat wel eens vergeten.” Hij vertelt dat de Kaderrichtlijn water iets is wat we samen moeten doen. Waar iedereen verantwoordelijkheid voor draagt. “We moeten niet naar elkaar gaan wijzen en ons eigen straatje schoonvegen. We moeten dat samen doen en er samen aan werken.” Hij wil inwoners een perspectief bieden, zodat zij ook weten waar zij naartoe werken. “Ik denk dat dat de komende jaren heel mooi samen gaat komen.”

Kop van Drenthe: voorbeeldproject waarbij veel verschillende belangen bij elkaar komen en gehoord worden

Reitsema kijkt uit naar de strategie van het uitvoeringsprogramma dat het waterschap met haar partners in de Kop van Drenthe gaat samenstellen. “Daar gaan we niet alleen kijken wat er moet gebeuren, maar ook op welke manier we willen samenwerken.” Volgens hem is dit een voorbeeldproject over hoe je met verschillende belangen toch samen vorm geeft aan water en bodem sturend in de praktijk. Het is belangrijk om het draagvlak van de omgeving te hebben in projecten, omdat het waterschap als overheidsorgaan een verantwoordelijkheid heeft naar iedereen die in haar gebied woont, werkt of recreëert. “Daarin moeten we juist het belang van zo’n project laten zien. Dan kan je tot veel meer verbinding met elkaar komen. Projecten duurden daardoor misschien langer en worden wat duurder, maar uiteindelijk kom je zo wel tot de mooie resultaten die ook echt gedragen gaan worden.”