Terugblik en vooruitblik Annette van Velde

"We moeten nu nadenken over wat er gebeurt als er een waterbom valt"

“We moeten gaan nadenken over wat er gebeurt als er zo’n waterbom valt. Daarvoor heb je plek nodig in je gebied. En als er in korte tijd extreem veel neerslag valt, welke gevolgen dit dan heeft voor zo’n gebied. Praat daar van tevoren over, zodat iedereen zich kan voorbereiden.” Dat vertelt Annette van Velde. “We kunnen niet altijd maar meer die klimaatverandering het hoofd bieden door dijken te verhogen.”

Annette van Velde is sinds april 2019 lid van het dagelijks bestuur bij Waterschap Noorderzijlvest. Zij neemt deze zetel in namens de geborgde zetel ongebouwd (agrariërs), de VVD en het CDA. Vandaag kijkt zij terug op haar werk in 2024 en blikt vooruit op haar plannen voor 2025.

Terugblik op 2024: we hebben hard gewerkt en mooie stappen gezet voor de toekomst

2024 was voor Van Velde een goed jaar. “We hebben als waterschap hard gewerkt aan onze taken. Daarmee hebben we mooie dingen bereikt en stappen gezet voor de toekomst.” Ze is tevreden dat het watersysteem goed heeft gefunctioneerd. “Het jaar was erg nat. Daarom hebben we in het veld hard gewerkt om het beheer en onderhoud op orde te houden en tegelijkertijd het hoofd te bieden aan de enorme hoeveelheid water die gevallen is.”

Het jaar stond in het teken van verschillende projecten, maar voor Van Velde springt er eentje uit. “We hebben weer goed gewerkt aan onze Lauwersmeerdijk. Dat project loopt al langer, maar ik ben trots om te zien hoe wij op schema lopen en binnen budget blijven en dat we in samenwerking met andere overheden mooie dingen maken.” Alle waterschappen zijn bezig in het Hoogwaterbeschermingsprogramma om Nederland bestending te maken tegen toekomstige hoosbuien en aanhoudende droogte. Hiervan maakt de Lauwersmeerdijk ook onderdeel uit.

Zoet en Zout: allebei nodig voor het bereiken van een goede waterkwaliteit

“Bij het Lauwersmeer hebben we een grotere opgave voor de toekomst”, vertelt ze. “Vroeger waren er in dat gebied veel problemen tussen zoet en zout water. We hebben beide nodig om onze doelen voor waterkwaliteit te halen, maar het is ook belangrijk voor vismigratie en de Waddenzee.” Ze is blij dat het rapport wat is voortgekomen uit dit proces hier niet in de la is gestopt, maar echt puntsgewijs wordt afgewerkt.

De zoet-zoutverbinding levert veel op voor de toekomst. “We kunnen de natuur verbeteren en tegelijkertijd perspectief houden voor de mensen die zoet water nodig hebben. Met beide houden we rekening in dit project.” Vooral voor de landbouw is zoet water van belang. “De oplossing die we hebben bedacht heeft draagvlak in het gebied. Dat vraagt wat van ons, maar we zijn op de goede weg.” 

Vismigratie: Zoet en Zout water is nodig voor het migreren van vissen tussen de zee en het achterland

Vismigratie is goed voor de binnenwateren. Maar ook voor de Waddenzee is zoet water nodig omdat het de voeding bevat voor kleine diertjes en vissen die daar leven. “We willen graag dat er vismigratie plaatsvindt, zowel vanuit het achterland naar de Waddenzee en weer terug.  Daarvoor is een overgang nodig, want de vissen kunnen niet het ene moment in zout water en het volgende moment in zoet water zijn.” 

Geen natte voeten: waterbergingen inzetten om bij veel wateroverlast droge voeten te houden

Ook de bergingsgebieden vallen onder het thema waterveiligheid. De Onlanden ten zuiden van Stad Groningen is zo’n natuurgebied wat gebruikt wordt als waterberging. “Daar is in het afgelopen jaar veel gebeurd. We zien ook dat inzet van medeoverheden soms echt nodig is om alles op tijd te realiseren.”

De aanleg van de Onlanden is volgens Van Velde belangrijk voor de veiligheid van de inwoners. “Dat zij geen natte voeten krijgen en de huizen droog blijven.” Momenteel is het waterschap in gesprek met omwonenden over de gevolgen van dit waterbergingsgebied. “Maar vooralsnog zeggen we dat we op deze manier met zo weinig mogelijk impact een optimale veiligheid voor onze inwoners kunnen realiseren.”

Waterbom: extreem veel neerslag zal lopen naar het laagste punt, daar dus water bergen

Een andere waterberging wordt in het Westerkwartier gemaakt. “Als je onderzoekt waar we het beste een waterberging kunnen maken, kom je toch in het lage midden uit. Dit is namelijk de natuurlijke plek waar het water naartoe loopt.” Voor Van Velde is het belangrijk dat hier ook voldoende ruimte komt om het gebied tot waterberging in te richten. “Als je daar net een nieuwe woonwijk gaat neerzetten, wordt het een hele dure schadepost. Eigenlijk kan dat dus niet meer.” 

Daarom roept ze op: “zorg dat je die meerlaagse waterveiligheid het hoofd kunt bieden als de waterbom, ofwel een hele grote hoeveelheid neerslag in korte tijd, valt. Want we weten dat dit soort dingen vaker gaan voorkomen in de toekomst.”

Vooruitkijken: meerlaagse veiligheid is voor de toekomst belangrijk

Voor 2025 heeft Van Velde verschillende doelen. “Ik hoop dat wij het eerste deel van de Onlanden kunnen realiseren. Dat is ook wel belangrijk om ons aan onze afspraken te houden.” Daarnaast hoopt ze de volgende stap te zetten in het Lauwersmeergebied. “Hopelijk blijft de realisatie van de Lauwersmeerdijk lopen zoals dit het afgelopen jaar gegaan is. Daar heb ik alle vertrouwen in. Ook hoop ik dat wij stappen kunnen zetten in onze zoetwaterstrategie en daar ook duidelijk naar buiten kunnen gaan om uit te leggen wat deze ontwikkeling betekent op het gebied van zoet water voor de omgeving en inwoners.”

“Als je namelijk kijkt naar de toekomstige ontwikkelingen kan je verwachten dat we maatregelen moeten nemen om die zoetwaterbeschikbaarheid te verbeteren. Maar uit onze boodschap moet ook duidelijk worden dat dit niet meer vanzelfsprekend is. Dat gesprek moeten wij ook gaan voeren en dat kan als je weet hoe het zit.” Daarom doet het waterschap veel onderzoek naar de gevolgen voor het watersysteem en de maatregelen die zij hiervoor kan nemen. “Tegelijkertijd weten we dat er nationaal zaken lopen die veel effect zullen hebben. Dan gaat het over genomen besluiten bij bijvoorbeeld Ruimte voor de Rivier 2.0 en bij het peil in het IJsselmeer.”

De meerlaagse veiligheid noemt Van Velde ten slotte ook als uitdaging voor het komende jaar. “We kunnen niet altijd meer die klimaatverandering het hoofd bieden door dijken te verhogen. We moeten gaan nadenken over wat er gebeurt als er zo’n waterbom valt. Daarvoor heb je plek nodig in je gebied. En als dit gebeurt, welke gevolgen heef dit dan voor zo’n gebied? Praat daar van tevoren over, zodat iedereen zich kan voorbereiden.”