Het zuiveringsproces
Het afvalwater van woningen en bedrijven komt samen met regenwater terecht in de gemeenschappelijke riolering. De gemeente levert het ingezamelde water af aan het ‘eind’ van het riool. Hier neemt Waterschap Noorderzijlvest de zorg voor het afvalwater over van de gemeente. Wij transporteren het afvalwater via rioolpersgemalen en transportleidingen naar één van de dertien rioolzuiveringsinstallaties (rwzi's).
De stappen in het zuiveringsproces
Stap 1: voorbehandeling
Het binnenkomende afvalwater wordt op een dusdanige hoogte aangevoerd of gebracht, dat het vanzelf door de verschillende onderdelen op de rwzi kan stromen. Dit onbehandelde afvalwater noemen we influent. Na zuivering wordt het water effluent genoemd.
Dit influent bevat veel vaste stoffen, zoals plastic, hout en papier. Deze materialen kunnen niet biologisch worden gezuiverd. Door middel van grofvuilroosters worden alle grove delen uit het water gezeefd en na te zijn gewassen en ontwaterd als vaste stof afgevoerd naar de stortplaats.
Het zand dat in het influent aanwezig is, wordt verwijderd in een zandvanger. Hierin bezinkt, als gevolg van een lage stroomsnelheid, een mengsel van zand en slib naar de bodem. Schrapers schuiven dit bezinksel naar de afvoeropening in de zandvanger. Het zand en slib worden vervolgens gescheiden, waarna het zand wordt afgevoerd voor hergebruik en het slib weer aan het influent wordt toegevoegd. Niet elke rwzi beschikt over een zandvanger.
Veelal bij de grotere rwzi's komt het water daarna in grote ronde voorbezinktanks terecht. Het water komt in het midden van de tank binnen en stroomt dan langzaam naar de buitenkant van de tank. De bezinkbare afvalstoffen zakken naar de bodem in de vorm van slib (primair slib) en worden uiteindelijk afgevoerd naar de slibgisting. Lichte deeltjes (vet) worden als drijflaag afgevoerd en uiteindelijk ook verwerkt in de slibgisting
Stap 2: biologische zuivering
De biologische zuivering is de eigenlijke start van het afvalwater zuiveren. Na één of meerdere voorbehandelingen komt het influent in de beluchtingsruimte terecht. In deze ruimte zorgen bacteriën, ook wel actiefslib genoemd, voor het zuiveren van het influent. Met behulp van veel zuurstof "eten" zij het opgeloste organische vuil op. De zuurstof krijgen ze doordat met behulp van een beluchtingssysteem lucht wordt ingebracht in de beluchtingtank. Het gezuiverde influent stroomt vervolgens naar een nabezinktank, voor de laatste fase in het zuiveringsproces.
- Het biologische proces zoals boven beschreven noemt men het actief slibsysteem. Tijdens de biologische zuivering creëren we verschillende omstandigheden waarbij diverse soorten nuttige bacteriën vrijwel alle organische stoffen omzetten in bezinkbaar slib en onschadelijke gassen. Bovendien wordt stikstof en fosfaat uit het water verwijderd.
- Het kweken en in stand houden van een uitgebalanceerde bacteriënmassa is in dit proces erg belangrijk. Door de voortdurende aanvoer van afvalstoffen vermenigvuldigen de bacteriën (actiefslib) zich steeds en ontstaat zo een overschot aan bacteriën. Dit overschot wordt, uiteindelijk, afgevoerd naar de centrale slibontwatering.
Stap 3: nabehandeling en lozing
Vanuit de beluchtingsruimte stroomt het biologisch gezuiverde afvalwater samen met de bacteriën (actiefslib) naar de nabezinktank.
Het gezuiverde afvalwater tezamen met het actiefslib komt in het midden van de tank binnen en stroomt dan langzaam naar de buitenkant van de tank. De actiefslibdeeltjes zakken naar de bodem en worden, voor hergebruik, weer teruggevoerd naar de beluchtingsruimte. Nog aanwezige lichte deeltjes (vet) worden als drijflaag afgevoerd en verwerkt in de slibgisting.
Bij het verlaten van de rwzi is het afvalwater gezuiverd van bijna alle organische vervuiling. Dit water is van zo een kwaliteit dat het geen nadelige effecten heeft voor de planten en dieren die in en om het oppervlaktewater leven. Het nog aanwezige afbreekbare restvuil kan daar verder op de natuurlijke manier worden afgebroken. Het gezuiverde afvalwater wordt niet gebruikt voor de productie van drinkwater.
Stap 4: eventuele aanvullende voorzieningen
Op een aantal rwzi's maken we gebruik van metaalzouten om fosfaten die ophouden te bestaan uit het afvalwater te verwijderen. Hierbij worden onoplosbare fosfaatverbindingen gevormd die met het actiefslib bezinken en achterblijven op de rwzi.