Gebiedsontwikkeling Zuidelijk Westerkwartier

Peilbesluit Dwarsdiep formeel vastgesteld 

Voorwaarden voor betere waterkwaliteit, waterveiligheid en natuurontwikkeling

Het peilbesluit Dwarsdiep is door het algemeen bestuur van Waterschap Noorderzijlvest tijdens de vergadering van 5 juni 2024 vastgesteld. Daarmee zijn de hydrologische randvoorwaarden voor de plannen in het Dwarsdiepgebied bepaald. Met dit peilbesluit wordt duidelijk welke maatregelen we moeten nemen voor een betere waterkwaliteit, meer waterveiligheid door het aanleggen van waterberging, langer vasthouden van schoon kwelwater en natuurontwikkeling. 

Waarom is er een nieuw peilbesluit nodig?

Dit peilbesluit is nodig voor de herinrichting van het beekdal volgens het plan. Om dit uit te voeren zijn aanpassingen in het watersysteem nodig. Een nieuw peilbesluit voor het Dwarsdiep is daar onderdeel van. In een peilbesluit legt het waterschap vast welke maatgevende waterstanden en kunstwerken (duikers, stuwen, gemalen) nodig zijn. 

Wat gaan we nu doen?

Prolander heeft nu de opdracht om de maatregelen voor het peilbesluit verder voor te bereiden. Daarbij gaat het ook om de aanvullende maatregelen die nodig zijn om de omliggende gebieden – die buiten de begrenzing van het peilbesluit vallen – droog te houden. Daarvoor wordt een aantal stuwen en duikers vergroot, ook buiten het Dwarsdiepgebied. Het peilbesluit geeft de randvoorwaarden voor een voorlopig ontwerp en definitief ontwerp voor de inrichting van het Dwarsdiepgebied. Deze worden in 2024 verder uitgewerkt. Het voorlopig ontwerp is naar verwachting eind 2024 klaar, waarna in 2025 een definitief ontwerp volgt. Hiervoor organiseren we inloopbijeenkomsten. Meer informatie over de bijeenkomsten volgt via de nieuwsbrief en de website van de gebiedsontwikkeling. Vanaf zomer 2025 verwachten we de maatregelen uit te kunnen voeren. Pas na deze realisatiefase worden de peilen ingesteld.

Hoe gaan we om met recreatie en inrichting?

In de afgelopen maanden hebben we als waterschap ook vragen gekregen over de gebiedsontwikkeling. Deze gingen onder andere over de manier van betrekken van omwonenden en over de recreatieve mogelijkheden. 
Het peilbesluit gaat niet over de recreatieve voorzieningen, maar beschrijft de hydrologische randvoorwaarden. De recreatieve voorzieningen worden besproken binnen een klankbordgroep waaraan verschillende bewoners uit de omgeving deelnemen. Begin juli vindt er een tweetal inloopbijeenkomsten plaats. Hierover volgt meer informatie via de nieuwsbrief en de website van de gebiedsontwikkeling. 
Daarnaast is met Prolander afgesproken om de manier waarop inwoners betrokken worden en hoe de communicatie loopt te evalueren. Hierover volgt via de website van de gebiedsontwikkeling een terugkoppeling, zowel terugkijkend als vooruitkijkend.

De officiële bekendmaking van het peilbesluit is te vinden op www.overheid.nl:

•  Waterschapsblad 2024 (overheid.nl)

Wat doen we in het Zuidelijk Westerkwartier?

Het klimaat verandert. Hierdoor wordt de kans op wateroverlast en watertekort binnen het werkgebied van Noorderzijlvest groter. De gevolgen daarvan zijn onderzocht in een studie. 

• Om de wateroverlast tot 2050 tegen te gaan, moeten we maatregelen nemen. Een deel daarvan voeren we uit binnen het Zuidelijk Westerkwartier.
• Tegelijkertijd heeft ook de provincie Groningen een belangrijk doel binnen het Zuidelijk Westerkwartier: het inrichten van het Nationaal Natuur Netwerk (NNN).

Provincie en waterschap voeren de maatregelen voor natuur en water zoveel mogelijk samen uit. Dat voorkomt dubbele werkzaamheden en dubbele overlast voor de inwoners van het gebied.

Doelen gebiedsontwikkeling Zuidelijk Westerkwartier

Samengevat heeft de gebiedsontwikkeling in het Zuidelijk Westerkwartier vijf doelen:

• Bereiken van natuurdoelen binnen het Natuurnetwerk Nederland
• Inrichten van de waterhuishouding, zowel voor waterhoeveelheid en waterkwaliteit
• Behoud en herstel van landschappelijk kernkwaliteiten
• Verbeteren van de landbouwstructuur
• Versterken van de leefbaarheid in het gebied voor bewoners en recreanten, in samenhang met omliggende natuurgebieden

Wateroverlast en watertekort tegengaan

Om wateroverlast en watertekort tegen te gaan, werken we de komende tijd aan:

• Inrichten beeksysteem Dwarsdiep. Het gaat om het vasthouden van 2,7 miljoen m3 water in combinatie met een natuurlijke beekinrichting.

Wat is al klaar?

• Inrichten van waterberging en natuur binnen “De Driepolders’. In de waterberging kunnen we in noodgevallen 1,3 miljoen m³ water tijdelijk bergen.
• Inrichten waterberging en natuur binnen polder De Dijken-Bakkerom. In de waterberging kunnen we in noodgevallen 1,2 miljoen m³ water tijdelijk bergen.
• Optimaliseren van de Lettelberterbergboezem. De kunstwerken van de bergboezem zijn vervangen. De bergboezem heeft nu een natuurlijker inrichting. Daardoor is het gebied ook geschikter als leefgebied voor vis.
  Een interessant overzicht van het ontstaan van de bergboezem geeft het interview met Klaas Doornbos februari 2021: Klaas Doornbos.pdf
• Optimaliseren waterbeheer in polders Vredewold, Nienoord, Zuiderpolder, Fanerpolder, Lagemeeden, Lettelbert. We hebben het waterbeheer aangepast aan de eisen uit het Nationaal Bestuursakkoord Water (NBW). 

Waterbergingsgebieden

De waterbergingsgebieden kunnen we inzetten wanneer in een periode uitzonderlijk veel neerslag valt. De waterbergingen helpen om bij wateroverlast de waterstanden op de boezem binnen de perken te houden.

• De waterbergingen ‘De Drie Polders’ en 'Polder de Dijken-Bakkerom’ zijn klaar voor inzet. De verandering in het landschap is goed te zien.

Gemaal de Dijken aan de Matsloot heeft de Vislift Up

Naast het gemaal de Dijken aan de Matsloot ligt de Vislift Up. Soms ligt tussen twee wateren een hindernis. Dan kunnen vissen niet van het ene water naar het andere water trekken. Dat is ook het geval tussen het water in de Matsloot en het water in de Ottervallei. De vislift maakt migratie van vissen wel mogelijk. Meer informatie over de Vislift de Ottervallei Ruimte voor vissen