€190 miljoen voor veilig met leven water: historisch besluit

Historisch besluit

Niet eerder investeerde het algemeen bestuur in één vergadering zo'n hoog bedrag in waterveiligheid. 
Het besluit komt 70 jaar na de watersnoodramp in 1953 en ruim 50 jaar na de afsluiting van de Lauwerszee. De afsluiting betekende een enorme omslag in de manier van werken voor de visserij in Zoutkamp. Nu, decennia later, ontfermt Noorderzijlvest zich opnieuw over de waterveiligheid in dit noordwestelijke deel van ons werkgebied.

Deze forse investering is toegekend aan enerzijds de versterking van de 9 kilometer lange zeedijk tussen Lauwersoog en de Westpolder. En anderzijds aan het vergroten van de bemalingscapaciteit bij Zoutkamp. Deze investeringen zijn van groot belang voor het beschermen tegen overstroming en wateroverlast in de provincie.

€136 miljoen voor dijkversterking Lauwersmeerdijk-Vierhuizergat

Tussen 2023 en 2026 gaat Waterschap Noorderzijlvest de zeedijk tussen Lauwersoog en de Westpolder versterken. Het algemeen bestuur heeft het benodigde krediet van 136 miljoen euro voor de realisatie beschikbaar gesteld. Dit krediet wordt ingezet voor de versterking van de 7 kilometer landelijke zeedijk, de versterking van de havendijk van 2 kilometer en de Westelijke havendam. Met de versterking voldoet de dijk straks weer aan de eisen voor veiligheid: we blijven zo ‘klimaatklaar’ om ons tegen een hogere zeespiegel en extreem weer te beschermen. Het project is onderdeel van het nationale Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP), de grootste dijkversterkingsoperatie sinds de Deltawerken. 

Meest duurzame dijk

De zeedijk richting Westpolder en langs het Vierhuizergat wordt opgehoogd en versterkt met klei en steenbekleding. Materiaal van de huidige dijk wordt opnieuw gebruikt en nieuw materiaal dat nodig is, komt uit de regio. Ook komt een wandelboulevard langs de haven, een fietspad en een waddentribune op de landelijke dijk langs het Vierhuizergat. In de haven wordt de dijk versterkt en verhoogd met een damwand. Voor de uitvoering is ook nadrukkelijk aandacht voor hergebruik van materialen en het beperken van emissies. Onderdeel van het krediet zijn de kosten voor de inzet van emissie loos elektrisch materieel en gebruik van hernieuwbare en fossielvrije HVO diesel. Dit alles zorgt ervoor dat het waterschap de CO2-uitstoot bij deze dijkversterking tot 95% kan verminderen. Aannemer Combinatie Waddenkwartier van GMB en Heijmans voert de dijkversterking uit.

Dijk met extra’s voor natuur, verkeer en recreatie

Met de dijkversterking versterken we ook de waddennatuur, verkeersveiligheid en recreatie rond de dijk. Het gaat dan om de aanleg van een tweede toegangsweg, met de gemeente Het Hogeland, naar de haven van Lauwersoog met de gemeente. En voor de natuur de aanleg van een natuurlijke overgang van de dijk naar het Wad, een natuurlijke kwelder en een dijkdoorgang met een overgangsgebied. Deze extra’s realiseren we samen met gemeente Het Hogeland, de provincie Groningen, Rijkswaterstaat en Groninger Landschap mede namens natuurorganisaties Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer en Natuur en Milieufederatie Groningen. 

€54 miljoen voor Nieuwe Waterwerken Zoutkamp

Met de instemming van het algemeen bestuur voor het krediet van ruim €54 miljoen is de weg vrij voor de bouw van een nieuw gemaal nabij de Hunsingosluis. Ook renovatie en restauratie van deze historische sluis in Zoutkamp is onderdeel van de plannen. Verder wordt de oude zeedijk als regionale kering versterkt, de oeverbescherming in de noord- en zuidoever van het Hunsingokanaal vervangen. Het huidige gemaal H.D. Louwes verliest zijn functie. Deze maatregelen zijn onderdeel van de ‘Droge-voeten-2050-maatregelen’ en nodig om de gevolgen van klimaatverandering tot 2050 op te vangen. In 2025 wordt het project opgeleverd.

Ook kansen voor economie, leefbaarheid, cultuurhistorie, recreatie en toerisme

Naast de plannen om de waterveiligheid te waarborgen zijn er ook aanvullende kansen voor Zoutkamp en omgeving. Onder de naam ‘Nieuwe Waterwerken Zoutkamp’ werkt Noorderzijlvest samen met de provincie Groningen en gemeente Het Hogeland om de verkeersveiligheid te verbeteren. Daarnaast wordt door deze partners gewerkt aan behoud van cultuurhistorie en het versterken van de (be)leefbaarheid en economie van Zoutkamp. Dit betekent niet alleen een nieuw gemaal nabij de Hunsingosluis, maar ook de ombouw van de historische Hunsingosluis in de voormalige zeedijk tot schutsluis. Hiermee krijgt de oude zeedijk weer een regionaal kerende functie. Daarnaast wordt de water- en verkeersveiligheid verbeterd, de toeristische en recreatieve mogelijkheden rond het Lauwersmeer uitgebreid en de vaarrecreatie richting het Hogeland en stad Groningen versterkt.

€3,8 miljoen voor nieuw gemaal Oldenoord

Het gemaal Oldenoord is in 1984 gerealiseerd om, tijdelijk, de gevolgen van bodemdaling op te vangen. Oldenoord bemaalt het Hogepandstermaar en het Startenhuistermaar. Het watert af op het Boterdiep, dat onderdeel uitmaakt van de eerste schil van de Electraboezem. De bodemdaling gaat nog een poos door. Om de effecten van bodemdaling op te vangen zijn in de loop der tijd de gemalen Den Deel (1993) en Usquert (2014) gerealiseerd.

In 2021 is het peilbesluit voor de eerste schil Electraboezem vastgesteld. De functie van het gemaal Oldenoord is in dat proces opnieuw onderzocht en met de omgeving besproken. Het waterschap stelt nu voor een krediet beschikbaar te stellen van € 3,8 miljoen om het gemaal te vervangen. Dat voornemen mag op groot draagvlak in de omgeving rekenen: het handhaven van het streefpeil waar Oldenoord al lange tijd voor zorgt, is zeer wenselijk voor de grondgebruikers in de omgeving. Het nieuwe gemaal wordt voorzien van een vispassage en een inlaatvoorziening. Vissen kunnen migeren van het Boterdiep naar het Hogepandstermaar. Met de inlaatvoorziening kunnen we het waterpeil verhogen in droge tijden.